| 1 |
איתמר |
We learned |
מיר האבן געלערנט |
|
|
|
| 2 |
חד |
One |
איינער |
|
|
|
| 3 |
מאן דמחייב |
The one who makes chayev |
דער וואס מאכט חייב |
|
|
|
| 4 |
אליבא |
According to |
לויט |
|
|
|
| 5 |
אנא דאמרי |
I say |
איך זאג |
|
|
|
| 6 |
דעלמא |
From the world |
פון דער וועלט |
|
|
|
| 7 |
*מתחילה |
From the beginning |
פון אנהויב (אלע מאל) |
|
|
|
| 8 |
*כ |
Surely |
אוודאי געוויס (זיכער) |
|
|
|
| 9 |
*ברצון |
Willingly |
ווילענדיק |
|
|
|
| 10 |
תסתיים |
We could determine |
מען קען באשליסן |
|
|
|
| 11 |
ולמעלה |
And on |
און ווייטער |
|
|
|
| 12 |
אלמא |
We see |
זען מיר |
|
|
|
| 13 |
*סבירא ליה |
He holds |
ער האלט |
|
|
|
| 14 |
*דכל היכא |
That in every place |
אז יעדער ארט |
|
|
|
| 15 |
*דאיתיה |
That there is |
אז עס איז פאראן |
|
|
|
| 16 |
*בל יראה/בל ימצא |
The Lav of b”y and b”y |
אין דער לאו פון ב |
|
|
|
| 17 |
ומי |
And did he really |
און צודען |
|
|
|
| 18 |
איפכא |
The opposite |
פארקערט |
|
|
|
| 19 |
ההופך |
One who turns over |
דער וואס דרייט איבער |
|
|
|
| 20 |
הגלל |
The fertilizer |
די מיסט |
|
|
|
| 21 |
לא שנו |
We did not learn |
מיר האבן ניט געלערנט |
|
|
|
| 22 |
לזכות בהן |
To acquire it |
צו זוכה זיין אין דעם |
|
|
|
| 23 |
*זבל |
Garbage |
מיסט |
|
|
|
| 24 |
*בהגבהה |
By picking up |
מיט אויפהויבן |
|
|
|
| 25 |
*לאחר זמן |
Later |
שפעטער |
|
|
|
| 26 |
*דכרה |
That he dug |
אז ער האט געגראבן |
|
|
|
| 27 |
*יליף לה |
He learns |
ער לערנט |
|
|
|
| 28 |
*מעולם |
For ever |
פאר אייביק |
|
|
|
| 29 |
שהחזירה |
That he returned it |
אז ער האט איר צוריק געקערט |
|
|
|
| 30 |
למה הדבר דומה |
What is this compared to |
צו וואס איז דאס ענלעך |
|
|
|
| 31 |
מגולה |
Revealed |
אנטפלעקט |
|
|
|
| 32 |
בריה |
The son of |
דער זון פון |
|
|
|
| 33 |
וכסהו |
And he covered it |
און ער האט דאס פארדעקט |
|
|
|
| 34 |
מי דמי |
Is it compared!? |
צודען איז דאס ענלעך |
|
|
|
| 35 |
לא אסתלק להו |
It did not go away |
עס איז ניט אוועק |
|
|
|
| 36 |
מעשה ראשון |
The first persons action |
די פעולה פון ערשטן (מענטשן) |
|
|
|
| 37 |
הא לא דמי |
This is not compared to |
דאס איז ניט ענלעך |
|
|
|
| 38 |
וטממה |
And he stuffed it |
און ער האט איר פארשטאפט |
|
|
|
| 39 |
וחפרה |
And he dug it |
און ער האט איר געגראבן |
|
|
|
| 40 |
וקיימא לה |
And it stands |
און עס שטייט |
|
|
|
| 41 |
*נגע |
Touched |
אנגערירט |
|
|
|
| 42 |
*והאי נמי |
And this also |
און דער אויכעט |
|
|
|
| 43 |
*ונסתם |
And it was stuffed |
און עס איז פארשטאפט |
|
|
|
| 44 |
*והשליכו |
And he threw it |
און ער האט עס געווארפן |
|
|
|
| 45 |
לפחות |
Less |
ווייניקער |
|
|
|
| 46 |
דוחקיה |
Forced him |
געקוועטשט |
|
|
|
| 47 |
לאוקמיה |
To learn |
צו איינלערענען |
|
|
|
| 48 |
ואע |
And even though |
און כאטש אפילו |
|
|
|
| 49 |
קשיתיה |
Was bothering him |
געווען שווער צו אים |
|
|
|
| 50 |
לתני |
To learn |
צו לערענען |
|
|
|
| 51 |
*הבטה |
Looking |
קוקן |
|
|
|
| 52 |
*הואיל |
Since |
וויבאלד |
|
|
|
| 53 |
המצניע |
One who hides |
דער וואס באהאלט |
|
|
|
| 54 |
קוץ |
Thorns |
דערענער |
|
|
|
| 55 |
זכוכית |
Glass |
גלאז |
|
|
|
| 56 |
הגודר |
One who makes a fence |
דער וואס מאכט א גדר |
|
|
|
| 57 |
במפריח |
When it is sprouting |
ווען עס שטעקט ארויס |
|
|
|
| 58 |
במצמצם |
When it is confined |
ווען עס שטעקט ניט ארויס |
|
|
|
| 59 |
דהויא ליה |
That it is to him |
אז עס איז צו אים |
|
|
|
| 60 |
מכלל |
Comes out of this |
פון דעם לערנט מען ארויס |
|
|
|
| 61 |
דאתמר עלה |
That we learned on (about) it |
אז מיר האבן געלערנט אויף דעם |
|
|
|
| 62 |
להתחכך |
To rub |
צו רייבן |
|
|
|
| 63 |
בכתלים |
In walls |
אין ווענט |
|
|
|
| 64 |
*משונה |
Different |
אנדערש |
|
|
|
| 65 |
הא דידיה |
This is what he (said) |
דאס איז זיינע |
|
|
|
| 66 |
דנטנפו |
That it became dirty |
אז זיי זיינען שמוציק געווארן |
|
|
|
| 67 |
רפשו |
His garbage |
זיין מיסט |
|
|
|
| 68 |
דלא תמו |
That it did not end (finish) |
אז עס האט זיך ניט געענדיקט |
|
|
|
| 69 |
ימות החמה |
Summer |
זומער צייט |
|
|
|
| 70 |
ימות הגשמים |
Winter |
ווינטער צייט |
|
|
|
| 71 |
פותקין |
They could open |
מען עפענט |
|
|
|
| 72 |
ביבותיהן |
Their waste pipes |
|
|
|
|
| 73 |
וגורפין |
And they could shovel out |
|
|
|
|
| 74 |
מערותיהן |
Their caves |
זייערע גריבער |
|
|
|
| 75 |
ה |
Here too |
דא אויכעט |
|
|
|
| 76 |
*שנתערבו |
That it was mixed |
אז עס איז צומישט געווארן |
|
|
|
| 77 |
*ונבלעו |
And they were swallowed |
און זיי זיינען איינגעשלונגעו געווארן |
|
|
|
| 78 |
*קמיירי |
It is talking about |
רעדן זיי |
|
|
|
| 79 |
*תנינא לעיל |
We learned earlier |
מיר האבן געלערנט פריער |
|
|
|
| 80 |
*ואיצטריך |
And we need to |
און מען דארף |
|
|
|
| 81 |
*לקלקל |
To ruin |
צו מקלקל זיין (פארניכטערן) |
|
|
|
| 82 |
*לקלח |
To pour out |
צו אויסגיסן |
|
|
|
| 83 |
*שופכין |
Used water |
שמוציקע וואסער |
|
|
|
| 84 |
*צינור |
Pipe |
|
|
|
|
| 85 |
*מי תשמיש הבית |
Used house water |
גענוצטע וואסער פון שטוב |
|
|
|
| 86 |
וסתר |
And he broke |
און ער האט צובראכן |
|
|
|
| 87 |
רעוע |
Shaky (bad) |
שאקלדיק (שלעכטע) |
|
|
|
| 88 |
בריא |
Healthy (good) |
געזונט (גוטע) |
|
|
|
| 89 |
זאת אומרת |
This means to say |
דאס מיינט צו זאגן |
|
|
|
| 90 |
בדליו |
With his cover |
מיט זיין דעקל |
|
|
|
| 91 |
דלודעיה |
That he should let him know |
צו אים לאזן הערן (וויסן) |
|
|
|
| 92 |
*דה |
That he needed to |
אז ער האט געדארפט |
|
|
|
| 93 |
*לאסוקי אדעתיה |
To bring to his mind (to think) |
צו ארויפבריינגען אויףזיין זינען (טראכטן) |
|
|
|
| 94 |
*היא היא |
This is this (it is the same thing) |
דאס איז דאס (דאס איז די זעלבע זאך) |
|
|
|
| 95 |
ומעמיקים להם |
And they would put it deep |
און זיי האבן דאס געלייגט טיף |
|
|
|
| 96 |
שלא יעכב |
That it should not stop |
אז עס זאל ניט אפהאלטן |
|
|
|
| 97 |
המחרישה |
The plow |
דער אקער |
|
|
|
| 98 |
שדי להו |
He would throw them |
ער האט זיי געווארפן |
|
|
|
| 99 |
בנורא |
In the fire |
אין די פייער |
|
|
|
| 100 |
בדגלת |
In the river Chidekel |
אין די טייך חדקל |
|
|
|
| 101 |
האי מאן |
This (a) man |
דער מענטש |
|
|
|
| 102 |
דבעי למהוי |
That wants to become |
וואס וויל ווערן |
|
|
|
| 103 |
מילי |
Words |
רייד |
|
|
|
| 104 |
ואמרי לה |
And others say |
און |
|
|
|